Kinh nguyệt không đều là tình trạng phổ biến khiến chị em chủ quan nghĩ không sao, thế nhưng đây có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý nguy hiểm, nếu không phát hiện sớm và can thiệp kịp thời sẽ ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe và khả năng sinh sản của người phụ nữ. ThS.BSNT Lâm Hoàng Duy, Bác sĩ Trung tâm Sản Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM chia sẻ cụ thể về chu kỳ kinh nguyệt không đều trong bài viết dưới đây.
Kinh nguyệt là gì?
Kinh nguyệt là hiện tượng lớp niêm mạc tử cung bị bong tróc và được đào thải ra khỏi cơ thể qua âm đạo. Hiện tượng này chỉ xảy ra ở nữ giới trong độ tuổi sinh sản theo chu kỳ lặp lại hàng tháng. Độ tuổi trung bình bắt đầu xuất hiện kinh nguyệt là 12 tuổi, có thể bắt đầu sớm nhất lúc 8 tuổi hoặc muộn nhất lúc 16 tuổi, và biến mất ở tuổi mãn kinh, thường là 51 tuổi.
Khoảng cách giữa các chu kỳ kinh nguyệt phổ biến là 28 ngày, tuy nhiên những trường hợp ngắn hơn nhưng trên 24 ngày hoặc dài hơn nhưng dưới 38 ngày vẫn được xem là bình thường. Thời gian hành kinh trung bình 3-5 ngày. Lượng máu kinh mất ở mỗi kỳ kinh khoảng 50-150ml.
Chu kỳ kinh nguyệt không đều là gì?
Chu kỳ kinh nguyệt không đều là hiện tượng kinh nguyệt không tuân theo một chu kỳ nhất định, có thể đến sớm hoặc đến muộn hơn, thậm chí là vô kinh.
Bác sĩ Lâm Hoàng Duy chia sẻ những biểu hiện của chu kỳ kinh nguyệt không đều chị em cần lưu ý: (1)
- Chu kỳ kinh nguyệt ngắn hơn 24 ngày hoặc dài hơn 38 ngày.
- Số ngày hành kinh ít hơn 2 ngày hoặc nhiều hơn 7 ngày.
- Lượng máu kinh quá ít hoặc quá nhiều.
- Máu kinh nguyệt có màu sắc lạ, bị vón cục và xuất hiện nhiều cục máu đông.
- Các triệu chứng kinh nguyệt nặng nề như đau bụng dữ dội, đau lưng, mệt mỏi, buồn nôn và nôn.
Các hình thức của kinh nguyệt không đều
Để hiểu rõ hơn về kinh nguyệt không đều, chị em cần nắm rõ các hình thức phổ biến nhất của tình trạng này gồm có: (2)
- Kinh sớm: kỳ kinh nguyệt có thể đến sớm hơn 3 ngày, 7 ngày… thậm chí nhiều chị em cho biết kỳ kinh nguyệt xuất hiện 2 lần/tháng.
- Chậm kinh: Hiện tượng trễ kinh 3-4 ngày có thể bình thường, tuy nhiên, nếu chị em trễ kinh 7 - 10 ngày nhưng trước đó có hoạt động tình dục không sử dụng biện pháp tránh thai cần nghĩ ngay đến khả năng đã mang thai.
- Rong kinh: số ngày hành kinh kéo dài trên 7 ngày.
- Kinh thưa: là một hình thức khác của trễ kinh. Với chu kỳ kinh nguyệt bình thường, nữ giới sẽ có kinh nguyệt sau 1 tháng. Kinh thưa chỉ trường hợp khoảng cách giữa các kỳ kinh lớn hơn, có thể là 2 tháng, 3 tháng hoặc thậm chí 5 tháng.
- Vô kinh: tình trạng không xuất hiện kinh nguyệt trong vòng 6 tháng hoặc 1 năm, ngoại trừ trường hợp phụ nữ đang mang thai, cho con bú hoặc phụ nữ mãn kinh.
Có thể bạn quan tâm: Dấu hiệu mang thai khi kinh nguyệt không đều
Tại sao kinh nguyệt không đều?
Nhiều chị em lo lắng, băn khoăn tại sao kinh nguyệt không đều. Theo bác sĩ Hoàng Duy, có nhiều nguyên nhân dẫn đến kinh nguyệt không đều, trong đó phải kể đến: (3)
1. Mang thai
Đây là một trong những nguyên nhân của hiện tượng đột ngột mất kinh. Nếu bị chậm kinh sau khi có quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp tránh thai, nhiều khả năng chị em đã mang thai nên không còn xuất hiện kinh nguyệt. Lúc này, chị em nên đến ngay cơ sở y tế để được xét nghiệm máu hoặc siêu âm, khẳng định việc mang thai cũng như xác định vị trí làm tổ của thai nhi. Khi đã chắc chắn việc mang thai, bác sĩ sẽ có tư vấn và hướng dẫn chị em cách chăm sóc thai kỳ an toàn và khỏe mạnh.
2. Phụ nữ đang cho con bú
Sữa mẹ chứa rất nhiều chất Prolactin - một chất gây ức chế hormone sinh sản khiến phụ nữ đang cho con bú thấy rất ít hoặc thậm chí không có kinh nguyệt trong khoảng thời gian này. Chị em hãy yên tâm vì kinh nguyệt sẽ quay trở lại đều đặn ngay khi cai sữa cho con.
3. Sử dụng thuốc tránh thai nội tiết
Các viên thuốc tránh thai khẩn cấp có chứa lượng nội tiết tố cao tác động trực tiếp gây mất cân bằng hệ thống nội tiết tố trong cơ thể, từ đó có thể gây ra hiện tượng chu kỳ kinh nguyệt không đều.
4. Phụ nữ tiền mãn kinh
Bước sang giai đoạn tiền mãn kinh, hoạt động buồng trứng bắt đầu suy yếu, cơ thể ít tiết ra hormone Estrogen và Progesterone hơn gây mất cân bằng nội tiết tố trong cơ thể. Vì thế, phụ nữ tiền mãn kinh có thể thấy kinh nguyệt không đều, ngắn hơn hoặc dài hơn bình thường. Phụ nữ mãn kinh sẽ không còn thấy xuất hiện kinh nguyệt.
5. Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)
Bệnh lý buồng trứng đa nang với nhiều rối loạn chuyển hoá và nội tiết trong cơ thể khiến phụ nữ không thể rụng trứng, dẫn đến chị em mắc phải bị thưa kinh hoặc mất kinh.
6. Bệnh tuyến giáp
Tình trạng tuyến giáp hoạt động yếu kém hoặc suy giáp có thể khiến kỳ kinh nguyệt kéo dài hơn, lượng máu kinh nhiều hơn và xuất hiện cơn đau bụng dữ dội hơn. Bệnh cường giáp khiến chị em thấy số ngày hành kinh ngắn hơn, lượng máu kinh cũng ít hơn.
7. Bệnh u xơ tử cung
U xơ tử cung là tình trạng các khối u cơ phát triển bên trong thành tử cung, đa phần các trường hợp là do nồng độ Estrogen tăng cao gây nên. Phụ nữ bị u xơ tử cung có kỳ kinh nguyệt bất thường, lượng máu kinh nhiều và các cơn đau dữ dội. Bệnh diễn tiến nặng hơn có thể gây mất máu, thiếu máu nặng nề, đe dọa tính mạng người phụ nữ.
8. Bệnh lạc nội mạc tử cung
Lạc nội mạc tử cung là một trong những nguyên nhân kinh nguyệt không đều. Lạc nội mạc tử cung gây đau bụng dữ dội khi đến kỳ kinh, đôi khi đi kèm chu kỳ kinh kéo dài, hoặc mất nhiều máu và chảy máu bất thường giữa các kỳ kinh.
9. Tình trạng thừa cân hoặc béo phì
Thừa cân hoặc béo phì đều tác động trực tiếp đến các hormone và insulin trong cơ thể, khiến chu kỳ kinh nguyệt không đều. Việc tăng cân quá mức nhanh chóng cũng gây ra những bất thường ở kỳ kinh nguyệt.
10. Sụt cân hoặc suy nhược cơ thể
Không chỉ có thừa cân, béo phì mới ảnh hưởng đến kỳ kinh nguyệt, tình trạng sụt cân quá nhanh hoặc suy nhược cơ thể cũng có thể gây mất kinh. Lý do bởi lúc này cơ thể không đủ lượng calo cần thiết gây ảnh hưởng đến quá trình rụng trứng.
11. Tập luyện thể dục thể thao quá sức
Việc tập luyện thể dục thể thao quá nặng có thể ảnh hưởng hoạt động của các nội tiết tố trong cơ thể. Vì thế, chị em cần lưu ý đến cường độ của các bài tập phù hợp với thể trạng của bản thân.
12. Căng thẳng hoặc stress kéo dài
Khi chị em bị áp lực, căng thẳng hoặc stress kéo dài, não sẽ điều khiển hormone tuyến yên tác động đến quá trình rụng trứng, từ đó ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt. Kỳ kinh nguyệt sẽ bình thường trở lại khi chị em duy trì được trạng thái tâm lý thư giãn, thoải mái.
13. Tác dụng phụ của một số loại thuốc
Một số loại thuốc điều trị bệnh lý có thể gây tác dụng phụ rối loạn kinh nguyệt như thuốc chữa bệnh tuyến giáp, bệnh động kinh, thuốc aspirin, ibuprofen, liệu pháp thay thế hormone…
14. Biến đổi liên quan đến ung thư cổ tử cung
Các biến đổi bất thường từ cổ tử cung, hoặc nghiêm trọng hơn là ung thư cổ tử cung cũng làm cho phụ nữ bị ra máu kinh ra không đúng chu kỳ, kéo dài hoặc ra máu giữa các kỳ kinh. Ngoài ra, ra máu trong hoặc sau khi giao hợp, đi kèm khí hư bất thường là những triệu chứng điển hình của căn bệnh này. Chị em cần sớm nhận biết để có hướng điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nặng nề đến sức khỏe và khả năng sinh sản.
Kinh nguyệt không đều có sao không?
Hầu hết chị em rơi vào tình huống này đều lo lắng kinh nguyệt không đều có sao không. Bác sĩ Hoàng Duy chia sẻ những ảnh hưởng do kinh nguyệt không đều gây ra gồm có: (4)
- Khó xác định ngày rụng trứng khiến chị em khó lên kế hoạch và chuẩn bị cho việc mang thai. Nhiều trường hợp cần can thiệp các phương pháp hỗ trợ sinh sản mới đạt được nguyện vọng mang thai
- Số ngày hành kinh kéo dài, lượng máu kinh mất đi quá nhiều có thể dẫn đến tình trạng thiếu máu, chị em dễ bị mệt mỏi, chóng mặt, ngất xỉu… Những trường hợp thiếu máu nghiêm trọng có thể đe dọa tính mạng.
- Tăng nguy cơ mắc các bệnh lý phụ khoa do vùng kín trong trạng thái ẩm ướt kéo dài, các vi khuẩn, virus, tạp khuẩn… dễ tấn công và phát triển gây bệnh. Nguy hiểm hơn, các bệnh lý như u xơ tử cung, u nang buồng trứng… có thể làm tăng nguy cơ vô sinh hiếm muộn, tước đi cơ hội làm mẹ của người phụ nữ.
- Tình trạng mất cân bằng nội tiết tố trong cơ thể có thể khiến làn da chị em trở nên kém mịn màng, dễ nổi mụn, nám da, đồi mồi, khô ráp… điều này gây mất tự tin, ảnh hưởng đến chất lượng sống.
Chị em cần theo dõi chu kỳ kinh nguyệt của mình kéo dài bao lâu, lượng máu kinh mất đi, số băng vệ sinh sử dụng mỗi ngày hành kinh… nhằm phát hiện sớm những tình huống kinh nguyệt không đều để thăm khám sớm, kiểm tra tìm nguyên nhân và có hướng can thiệp điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
Phương pháp chẩn đoán
Khi nhận thấy những thay đổi trong chu kỳ kinh nguyệt, chị em cần ghi chép lại tất cả những thông tin về kỳ kinh nguyệt của mình, bao gồm thời gian bắt đầu, thời gian kết thúc, lượng máu kinh, các triệu chứng gặp phải như chuột rút, đau bụng, xuất hiện cục máu đông… Đây là những thông tin hữu ích giúp bác sĩ nắm được tình trạng sức khỏe của chị em.
Để chẩn đoán tình trạng kinh nguyệt không đều, bác sĩ sẽ thăm khám ban đầu và hỏi thăm bệnh sử. Sau đó, bác sĩ sẽ yêu cầu chị em tham gia một số kiểm tra nhất định để tăng độ chính xác của kết quả chẩn đoán. Có thể là:
- Siêu âm vùng chậu: nhằm phát hiện hiện tượng chảy máu bất thường do bệnh lý nào gây ra, u xơ tử cung, polyp tử cung hay u nang buồng trứng.
- Sinh thiết nội mạc tử cung: lấy một mẫu mô ở niêm mạc tử cung để chẩn đoán tình trạng lạc nội mạc tử cung, mất cân bằng nội tiết tố hoặc tế bào tiền ung thư.
- Nội soi tử cung: sử dụng ống mềm chuyên dụng có gắn camera ở đầu để quan sát bên trong tử cung, nhờ đó phát hiện và can thiệp ngay những nguyên nhân gây chảy máu bất thường.
Kinh nguyệt không đều có chữa được không?
Bác sĩ Hoàng Duy cho biết, việc điều trị kinh nguyệt không đều phụ thuộc vào nguyên nhân được tìm thấy, ưu tiên điều chỉnh bằng thay đổi lối sống và sinh hoạt hàng ngày, chỉ những tình huống cần thiết mới điều trị nội khoa hoặc điều trị ngoại khoa giải quyết triệt để nguyên nhân bệnh lý gây kinh nguyệt không đều.
“Trong những tình huống cần can thiệp phẫu thuật, bác sĩ sẽ có hướng dẫn phương pháp phù hợp tình trạng, độ tuổi và nhu cầu mang thai trong tương lai của người phụ nữ”, bác sĩ Hoàng Duy cho biết thêm.
Dưới đây là 7 cách giúp cải thiện tình trạng kinh nguyệt không đều, chị em có thể tham khảo:
1. Xây dựng và duy trì chế độ ăn uống khoa học
Một chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh, bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết, không ăn những thực phẩm chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ… sẽ giúp chị em cải thiện được sức khỏe, nâng cao sức đề kháng và cân bằng nội tiết tố trong cơ thể.
2. Tập luyện thể dục điều độ
Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao sẽ giúp chị em có một cơ thể khỏe mạnh, hệ tuần hoàn và trao đổi chất tốt, loại bỏ những nguyên nhân gây rối loạn nội tiết tố.
3. Uống 2 lít nước mỗi ngày
Chị em nên uống đủ 2 lít nước mỗi ngày để giúp cơ thể hoạt động trơn tru và đường huyết được ổn định, việc làm này cũng hỗ trợ hiệu quả trong cải thiện các triệu chứng kinh nguyệt không đều.
4. Duy trì tâm lý thoải mái
Kinh nguyệt không đều cũng ảnh hưởng bởi yếu tố tâm lý, vì thế chị em cố gắng duy trì tinh thần thoải mái, vui vẻ, tích cực, tránh những căng thẳng hoặc mệt mỏi kéo dài.
5. Không sử dụng chất kích thích
Những loại đồ uống chứa nhiều chất kích thích như rượu, bia, cà phê… cũng khiến chị em bị rối loạn kinh nguyệt. Do đó, chị em nên hạn chế hoặc không sử dụng những loại đồ uống này, tốt nhất nên thay bằng nước lọc hoặc nước trái cây.
6. Giữ mức cân nặng ổn định
Như đã chia sẻ, tình trạng thừa cân, béo phì hoặc nhẹ cân quá mức cũng gây ra những bất thường ở chu kỳ kinh nguyệt. Vì thế, chị em nên cố gắng giữ mức cân nặng cân đối, ổn định bằng việc áp dụng chế độ dinh dưỡng đúng cách kết hợp tập luyện hàng ngày.
7. Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ
Một số loại thuốc điều trị bệnh lý có thể gây ra tác dụng phụ khiến chu kỳ kinh nguyệt không đều. Trong trường hợp này, chị em có thể trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn sử dụng loại thuốc phù hợp hơn. Tuyệt đối không tự ý ngưng thuốc hoặc đổi thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
Trung tâm Sản Phụ khoa, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh quy tụ đội ngũ chuyên gia Sản Phụ khoa giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, sở hữu hệ thống máy móc hiện đại, phác đồ thăm khám và điều trị cá thể hóa… cam kết điều trị hiệu quả các bất thường phụ khoa nữ giới, giúp chị em sống vui, sống khỏe và trọn vẹn niềm vui thiên chức.
Phòng ngừa chu kỳ kinh nguyệt không đều bằng cách nào?
Kinh nguyệt không đều tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe và khả năng sinh sản, nhiều chị em băn khoăn có cách nào giúp phòng ngừa tình trạng này không. Câu trả lời là CÓ, chị em có thể giảm thiểu các nguy cơ bị kinh nguyệt không đều bằng cách:
- Cố gắng xây dựng và duy trì thói quen sống lành mạnh, tập luyện thể dục điều độ, lựa chọn các môn thể thao phù hợp và vừa sức.
- Chỉ ăn những thực phẩm giàu dinh dưỡng, đảm bảo cơ thể nạp đủ các dưỡng chất cần thiết và giữ mức cân nặng cân đối, không thừa cân cũng không thiếu cân.
- Đảm bảo việc nghỉ ngơi đầy đủ.
- Giữ tinh thần luôn thoải mái, vui vẻ và tích cực.
- Giữ vùng kín khô thoáng, sạch sẽ. Trong những ngày hành kinh cần thay băng vệ sinh sau mỗi 4-6 giờ để ngăn ngừa nhiễm trùng.
- Tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn sử dụng thuốc tránh thai hoặc các biện pháp ngừa thai đúng cách, tránh tác dụng phụ.
- Thăm khám sức khỏe phụ khoa định kỳ tối thiểu 6 tháng/lần hoặc theo chỉ định riêng của bác sĩ.
Để đặt hẹn thăm khám và tư vấn bởi các chuyên gia Sản Phụ khoa tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, chị em vui lòng liên hệ đến:
Hy vọng bài viết trên đây đã giúp chị em hiểu được tại sao kinh nguyệt không đều, từ đó có cách cải thiện và chăm sóc sức khỏe phù hợp. Nếu còn bất kỳ thắc mắc hoặc băn khoăn nào, chị em có thể liên hệ đến hotline Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được các chuyên gia Sản Phụ khoa giỏi hỗ trợ!
