VJShop.vn

Trong nhiếp ảnh, mọi người thường nói khá nhiều về kích thước cảm biến, Crop Factor. Bạn sẽ thường được nghe các thuật ngữ như là: Full Frame, Crop-Sensor và Micro Four Thirds. Những thuật ngữ này có liên quan thế nào đến hệ số Crop và ảnh hưởng thế nào đến hình ảnh? Cùng VJShop tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây nhé!

Nguồn gốc hệ số Crop Factor

Mặc dù máy ảnh phim có sẵn ở nhiều định dạng phim khác nhau (như 4×5 hoặc 8×10) nhưng phổ biến hơn cả là sử dụng dạng phim 35mm. Vì vậy, khi những chiếc máy ảnh SLR kỹ thuật số đầu tiên được thiết kế, cảm biến của chúng được mô phỏng theo máy ảnh phim 35mm. Mỗi máy ảnh kỹ thuật số có một hệ số crop, nghĩa là sự khác biệt về kích thước của cảm biến so với khung phim 35mm.

Máy ảnh full-frame có hệ số crop là 1x nên cảm biến của chúng có cùng kích thước với phim 35mm. Máy ảnh cảm biến crop (tương tự như hầu hết các mẫu máy ảnh được yêu thích trên thị trường) có onen 1,6x hoặc 1,5x, do đó cảm biến nhỏ hơn 1,6 hoặc 1,5 lần so với khung phim 35mm. Máy ảnh Micro Four Thirds có kích thước cảm biến nhỏ hơn 2x lần so với định dạng phim 35mm.

Crop Factor là gì?

Crop Factor hay hệ số phóng đại (hệ số Crop) đề cập đến phép đo đường chéo của kích thước cảm biến của máy ảnh khi so sánh với phép đo đường chéo của khung phim 35mm truyền thống. Ảnh hưởng của hệ số crop dễ nhận thấy nhất khi nhìn vào độ dài tiêu cự tương đương của ống kính. Khi bạn sử dụng cùng một ống kính cho cả máy ảnh full-frame và máy ảnh có cảm biến crop, trường nhìn hình ảnh được chụp bằng máy ảnh có cảm biến crop sẽ bị cắt và có kích thước nhỏ hơn.

Cảm biến của máy ảnh càng nhỏ thì hệ số Crop. Điều này có thể thấy ở máy ảnh full-frame có hệ số crop 1x và trong khi đó, hầu hết các máy ảnh APS-C có hệ số crop 1,5x hoặc 1,6x và một số máy ảnh compact thì có hệ số crop lên tới 2,7x. Hệ số crop này sẽ ảnh hưởng đến độ sâu trường ảnh và độ sắc nét của tiêu điểm trong ảnh của bạn.

Tại sao hệ số phóng đại quan trọng?

Hệ số Crop đóng vai trò quan trọng bởi vì nó giúp chỉ ra số lượng ảnh bị cắt đi khi chụp ảnh. Ví dụ, nếu bạn chụp cùng một cảnh với cùng một ống kính trên máy ảnh cảm biến full-frame, máy ảnh cảm biến crop và máy ảnh micro 4/3, bạn sẽ mất nhiều cảnh hơn khi chuyển từ cảm biến lớn hơn sang cảm biến nhỏ hơn. Điều này là hình ảnh thu được sẽ bị cắt bớt một phần của khung cảnh và chỉ giữ lại phần chính giữa bố cục.

Tiêu cự tương đương

Thuật ngữ độ dài tiêu cự tương đương đề cập đến mức độ ảnh hưởng của hệ số crop đến góc nhìn tương đương với độ dài tiêu cự thực tế của ống kính của bạn. Các nhiếp ảnh gia chỉ cần xem xét tiêu cự tương đương khi sử dụng máy ảnh cảm biến crop, vì máy ảnh full-frame luôn cung cấp góc nhìn tương ứng với tiêu cự chính xác được ghi trên ống kính.

Tất cả các ống kính đều được sản xuất và dán nhãn theo tiêu cự của chúng trên cảm biến tương đương 35mm. Điều này có nghĩa là ngay cả khi bạn mua ống kính tiêu cự 50mm được sản xuất riêng để sử dụng trên máy ảnh cảm biến crop, bạn sẽ cần phải xem xét hệ số phóng đại - Crop Factor. Góc nhìn ống kính tiêu cự 50mm trên máy ảnh crop sẽ khác so với góc nhìn có cùng tiêu cự tương đương trên máy ảnh full-frame hoặc kích thước crop khác nhau.

Bảng tiêu cự tương đương ở các máy ảnh có kích thước crop khác nhau:

35mm 1.5x 1.6x 2.0x 2.7x 14mm 21mm 22.4mm 28mm 37.8mm 18mm 27mm 28.8mm 36mm 48.6mm 24mm 36mm 38.4mm 48mm 64.8mm 35mm 52.5mm 56mm 70mm 94.5mm 50mm 75mm 80mm 100mm 135mm 85mm 127.5mm 136mm 170mm 229.5mm 105mm 157.5mm 168mm 210mm 283.5mm 200mm 300mm 320mm 400mm 540mm

Nếu bạn thường sử dụng máy ảnh crop, bạn sẽ cảm thấy thoải mái với cách ống kính của mình hoạt động với cảm biến của chính nó. Bạn sẽ ít phải suy nghĩ về độ dài tiêu cự tương đương. Tuy nhiên, nếu bạn thường xuyên chụp ảnh bằng hai máy ảnh. Trong đó, một chiếc có cảm biến full-frame và chiếc còn lại có cảm biến APS-C Crop, bạn chắc chắn sẽ nhận thấy sự khác biệt về cách hoạt động của ống kính trên mỗi thân máy ảnh.

Xem thêm: Cảm Biến Máy Ảnh Là Gì? Phân Biệt Các Loại Cảm Biến Máy Ảnh

Kích thước cảm biến ảnh hưởng thế nào tới tiêu cự máy ảnh?

Có một sai lầm khá phổ biến đó là khi gắn ống kính từ máy ảnh có cảm biến lớn hơn sang máy ảnh có cảm biến nhỏ hơn. Cụ thể từ full-frame sang APS-C là tiêu cự tăng lên 1,6 lần và sang cảm biến 4/3 là 2x thì tiêu cự sẽ thay đổi gấp từng đấy lần.

Đây là nhận định hoàn toàn sai. Bạn phải hiểu rằng tiêu cự ống kính 300mm luôn là ống kính 300mm, không thay đổi bất kể bạn sử dụng loại máy ảnh nào. Cái thay đổi ở đây là góc nhìn khi ống kính đó gắn lên từng loại máy ảnh.

Ví dụ, một ống kính 300mm khi gắn trên máy ảnh cảm biến crop là 300×1.6=480mm hay cùng một ống kính 300mm được gắn trên máy ảnh micro 4/3 tiêu cự tương đương sẽ là 300×2=600mm. Tiêu cự tương đương ở đây không phải là tiêu cự thay đổi của ống kính mà là khi ống kính đó gắn trên từng loại máy ảnh crop sẽ cho góc nhìn tương đương tiêu cự đó trên máy ảnh full-frame.

Tương tự, khi chụp bằng ống kính góc rộng 20mm trên máy ảnh full-frame sẽ cho góc nhìn rộng đúng chuẩn. Nhưng khi gắn ống kính này vào máy ảnh có hệ số crop 2x, tiêu cự tương đương của bạn sẽ trở thành 40mm, khi này ống kính sẽ còn ống kính góc rộng nữa.

Bạn cần cân nhắc hệ số crop khi chọn ống kính, vì các ống kính khác nhau sẽ hoạt động khác nhau tùy thuộc vào kích thước cảm biến của bạn. Nếu bạn cần một ống kính góc rộng thực sự nhưng có hệ số crop đáng kể, bạn sẽ cần mua một ống kính siêu rộng.

Có bao nhiêu hệ số Crop Factor?

Có rất nhiều hệ số phóng đại khác nhau. Máy ảnh full-frame có hệ số crop phổ biến là 1x vì cảm biến của chúng có kích thước 35mm, nhưng hệ số cảm biến crop sẽ khác nhau tùy theo nhà sản xuất. Ví dụ: cảm biến crop của Canon có hệ số phóng đại là 1,6x, trong khi Nikon và các nhà sản xuất khác có cảm biến crop có hệ số phóng đại là 1,5x. Một số máy ảnh còn có hệ số cắt là 2x hoặc 2,7x. Các máy ảnh khác có cảm biến định dạng trung bình, lớn hơn 35mm và mang lại hệ số nhỏ hơn 1x.

Tại sao cần phải biết hệ số Crop?

Nếu bạn chỉ có ý định sử dụng một loại máy ảnh full-frame, cảm biến crop,... thì bạn không cần quan tâm quá nhiều đến hệ số phóng đại mà chỉ cần điều chỉnh tiêu cự trên máy ảnh của mình trông như thế nào. Nhưng nếu bạn có ý định sử dụng 2 loại máy ảnh khác nhau trên cùng một ống kính, bạn sẽ phải biết ảnh của mình sẽ khác nhau như thế nào khi chuyển từ máy ảnh này sang máy ảnh kia.

Khi đầu tư thiết bị, điều quan trọng nhất cần biết là được thiết kế cho máy ảnh có cảm biến crop thường rẻ hơn so với ống kính dành cho thân máy ảnh full-frame. Ngoài ra, hãy nhớ rằng mặc dù ống kính full-frame có thể được sử dụng trên thân máy cảm biến crop nhưng bạn không thể sử dụng ống kính cảm biến crop trên thân máy full-frame. Vì vậy, nếu bạn có ý định đầu tư vào nhiều ống kính cảm biến crop, hãy đảm bảo rằng bạn không có ý định sớm nâng cấp lên thân máy full-frame.

Tính toán hệ số Crop Factor

Tính toán Sensor’s Hypotenuse

Bạn biết kích thước của cảm biến nhưng không biết số đo đường chéo, bạn có thể sử dụng Định lý Pythagore hoặc a*2 + b*2 = c*2 để tính. Đối với máy ảnh 35mm, kích thước là 36mm x 24mm, đường chéo cảm biến sẽ là: 36*2 + 24*2 = √1,872. Kích thước đường chéo của cảm biến 35mm là 43,27mm.

Đối với máy ảnh Nikon APS-C, kích thước cảm biến là 23,6mm x 15,6mm, đường chéo cảm biến sẽ là: 23,6*2 + 15,6*2 = √800,32. Kích thước đường chéo của Nikon APS-C là 28,29mm.

Tính hệ số Crop Factor

Lúc này, bạn đã biết số đo đường chéo của cảm biến 35mm và cảm biến của máy ảnh. Hệ số Crop sẽ là tỷ lệ chiều dài đường chéo 35mm trên chiều dài đường chéo của cảm biến.

Trong ví dụ về APS-C của Nikon, hệ số là: 43,27mm : 28,29mm = 1,53. Vì vậy, đối với Nikon APS-C, hệ số crop là 1,53, mà Nikon thường làm tròn thành 1,5.

Kết luận

Việc hiểu hệ số Crop Factor rất quan trọng đối với người mới bắt đầu chụp ảnh. Tuy nhiên, hầu hết các nhà sản xuất ngày nay đều cung cấp cụ thể thông số và hệ số crop. Do đó, điều bạn cần nhớ ở đây chính là tác động của hệ số phóng đại lên từng ống kính khác nhau, từ góc rộng đến tele và độ dài tiêu cự tương đương của chúng.