[Trang bị kiến thức vào 10 cùng HOCMAI] Tìm hiểu chuyên đề “Thơ về tình yêu quê hương, đất nước” 

Chuyên đề “Thơ về tình yêu quê hương, đất nước” gồm 5 tác phẩm thơ hiện đại quan trọng: “Đoàn thuyền đánh cá”, “Ánh trăng”, “Mùa xuân nho nhỏ”, “Viếng lăng Bác” và “Sang thu”. Cùng thầy Nguyễn Phi Hùng điểm qua một số nội dung quan trọng trong từng tác phẩm để từ đó biết cách phân tích sao cho hấp dẫn nhé!

>>> Đăng ký nhận đầy đủ bài giảng luyện thi vào 10 môn Ngữ văn của thầy Hùng tại: https://hocmai.link/chuyen-de-Ngu-van-thay-Hung

1. Khái quát về tác phẩm và tác giả

• “Đoàn thuyền đánh cá” (Huy Cận)
• “Ánh trăng” (Nguyễn Duy)
• “Mùa xuân nho nhỏ” (Thanh Hải)
• “Viếng lăng Bác” (Viễn Phương)
• “Sang thu” (Hữu Thỉnh)

2. Hệ thống đơn vị kiến thức chung về các tác phẩm thơ

a, Hoàn cảnh sáng tác và thể thơ:

• “Đoàn thuyền đánh cá”:

- Sáng tác năm 1958, bài thơ là kết quả trong chuyến đi thực tế dài ngày của nhà thơ đến vùng mỏ Quảng Ninh. Từ chuyến đi này hồn thơ Huy Cận mới thực sự nảy nở trở lại và dồi dào trong cảm hứng về thiên nhiên đất nước, về lao động và niềm vui trước cuộc sống mới.

- Bài thơ được viết theo thể thơ 7 chữ.

• “Ánh trăng”:

- Bài thơ sáng tác năm 1978. Sau khi đất nước giải phóng, Nguyễn Duy - người lính ở chiến trường khốc liệt năm xưa vào làm việc và sinh sống tại Thành phố Hồ Chí Minh. Bài thơ chính là những trải nghiệm thực tế của chính bản thân ông. Nơi đô thị của cuộc sống tiện nghi hiện đại, những người từ trận đánh trở về đã để lại sau lưng cuộc chiến gian khổ mà nghĩa tình.

- Bài thơ được viết theo thể thơ 5 chữ. Để tạo ra sự liền mạch trong cảm xúc thơ, cũng như biến toàn bộ bài thơ là mạch hồi tưởng của nhân vật trữ tình về quá khứ gian khổ mà nghĩa tình, tác giả không viết hoa chữ cái đầu tiên của các câu phía sau trong khổ thơ.

• “Mùa xuân nho nhỏ”:

- Bài thơ được sáng tác năm 1980, khi tác giả đang nằm trên giường bệnh (không lâu sau ông qua đời), đất nước ta mới thống nhất lại đang phải đối mặt với nhiều khó khăn và thử thách. Nhưng tác giả vẫn có nhiều cảm nhận về mùa xuân thiên nhiên, đất nước, vẫn có ước nguyện cống hiến trân thành, thiết tha.

- Bài thơ được viết theo thể thơ 5 chữ.

• “Viếng lăng Bác”:

- Bài thơ được viết vào năm 1976, một năm sau ngày đất nước được thống nhất, lăng Bác vừa được hoàn thành, non sông được nối liền một dải. Viễn Phương cùng với đoàn đại biểu các chiến sĩ, đồng bào miền Nam được ra viếng Bác. Xúc động tận đáy lòng, thay mặt đồng bào miền Nam, nhà thơ viết bài thơ “Viếng lăng Bác”.

- Bài thơ được viết theo thể thơ 8 chữ.

• “Sang thu”:

- Sáng tác năm 1977 (sau ngày giải phóng đất nước 2 năm) trong một cuộc thi sáng tác thơ ca tại trại hè. Sang thu là những cảm nhận hết sức tinh tế của nhà thơ trước khoảnh khắc giao mùa và những suy ngẫm của tác giả về cuộc đời ẩn chứa qua bức tranh thiên nhiên ấy.

- Bài thơ được viết theo thể thơ 5 chữ.

b, Đặc điểm nội dung: Tình yêu quê hương, đất nước con người Việt Nam được thể hiện qua các bình diện sau:

• Tình yêu, niềm tự hào về bức tranh thiên nhiên tươi đẹp của quê hương: “Đoàn thuyền đánh cá”; “Mùa xuân nho nhỏ”; “Sang thu”.
• Niềm kính yêu vô hạn, lòng biết ơn với lãnh tụ cách mạng: “Viếng lăng Bác”.
• Nhắc nhớ đến truyền thống đạo lí thủy chung, nghĩ tình của dân tộc: “Ánh trăng”.
• Ngợi ca những con người lao động bình dị, thầm lặng cống hiến cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc: “Đoàn thuyền đánh cá”.

c, Đặc sắc nghệ thuật: Nghệ thuật xây dựng hình ảnh thơ: độc đáo, sáng tạo và mang nhiều ý nghĩa biểu tượng

• “Đoàn thuyền đánh cá”:

- Hình ảnh đoàn thuyền chạy đua với mặt trời.

- “Câu hát căng buồm cùng gió khơi”.

- Hình ảnh con thuyền “Lướt giữa mây cao với biển bằng”.

- Hình ảnh của những người dân lao động biển khỏe khoắn giữa đêm.

- Hình ảnh biển đêm lung linh kì diệu “Đêm thở sao lùa nước Hạ Long”.

• “Ánh trăng”: Kết tụ lại trong một hình ảnh mang nhiều ý nghĩa biểu tượng: ánh trăng, vầng trăng.

• “Mùa xuân nho nhỏ”: Nhan đề bài thơ đã là một hình ảnh tuyệt vời. Hình ảnh “mùa xuân” được hiểu với nhiều tầng ý nghĩa biểu tượng khác nhau, mùa xuân của thiên nhiên đất trời, mùa xuân của con người, của quê hương đất nước và mùa xuân của cuộc đời. Mùa xuân nho nhỏ của mỗi con người góp vào để tạo nên mùa xuân lớn của quê hương.

• “Viếng lăng Bác”:

- Hình ảnh “mặt trời trong lăng” biểu tượng cho vẻ đẹp rực rỡ của Bác Hồ, sức sống trường tồn của Bác.

- Hình ảnh dòng người vào lăng viếng Bác tựa như vòng hoa quàng lên cổ Người, vinh danh cho sự nghiệp cứu nước của Bác.

• “Sang thu”:

- Hình ảnh “Có đám mây mùa hạ/Vắt nửa mình sang thu”.

- Hình ảnh hàng cây đứng tuổi không còn bất ngờ trước âm thanh của sấm chớp mùa hè.

Ở mỗi văn bản, các nhà thơ đều sử dụng những thể thơ khác nhau với nội dung có sự khác biệt và phong cách thơ mang những dấu ấn riêng. Nhưng tựu chung lại, các nhà thơ đều có nghệ thuật xây dựng hình ảnh thơ độc đáo, mang nhiều ý nghĩa biểu tượng.

Hy vọng với những chia sẻ của thầy Hùng, các bạn học sinh sẽ hiểu thêm về chuyên đề “Thơ về tình yêu quê hương, đất nước”. Để tìm hiểu thêm về các chuyên đề Ngữ văn thì vào 10 khác, các bạn có thể tham khảo chương trình HM10 Tổng ôn. Khóa học sẽ giúp học sinh ôn tập toàn diện các chuyên đề Đọc hiểu, Tiếng Việt, Tập làm văn,… Bên cạnh việc hệ thống kiến thức, thầy cô sẽ giúp học sinh tổng kết các dạng bài thường xuyên xuất hiện trong đề thi và hướng dẫn kĩ càng phương pháp làm từng dạng bài.

>>> Xem video bài giảng đầy đủ các chuyên đề ôn thi vào 10 môn Ngữ văn trong khóa HM10 Tổng ôn TẠI ĐÂY!

ĐĂNG KÝ GIẢI PHÁP HM10 TỔNG ÔN 2021 - 2022

• Ôn tập và hệ thống toàn diện kiến thức, phương pháp làm các dạng bài trọng tâm theo từng chuyên đề, bám sát cấu trúc đề thi tuyển sinh vào 10 những năm gần đây.
• Dịch vụ hỏi đáp 24/7: Giải đáp mọi thắc mắc của học sinh cả trong và ngoài bài học, cam kết hỗ trợ trong 30 phút
• Đội ngũ giáo viên giỏi chuyên môn, trên 10 năm kinh nghiệm luyện thi vào 10 trực tiếp giảng dạy.
• Hình thức học hiện đại với video bài giảng ghi hình trước, giúp học sinh yên tâm ôn luyện trong mùa dịch, tăng cơ hội giành điểm cao trong kỳ thi vào lớp 10.

Mọi thông tin chi tiết về chương trình vui lòng liên hệ Hotline 0936585812 để được tư vấn và giải đáp miễn phí!