Bản đồ thế giới nghề nghiệp – Kết nối 6 nhóm Sở thích nghề nghiệp và 26 nhóm ngành nghề

Giới thiệu Bản đồ thế giới nghề nghiệp

Tác giả của Bản đồ thế giới nghề nghiệp là Tiến sĩ Dale Prediger (1934 - 2019) và nhóm nghiên cứu tại công ty ACT, là công ty hàng đầu trong lĩnh vực đánh giá năng lực đầu vào cho sinh viên tại các trường đại học ở Mỹ, đây cũng là nơi Tiến sĩ John Holland từng làm việc 6 năm.

Bản đồ thế giới nghề nghiệp là một công cụ rất hữu ích cho học sinh sinh viên trong bước đầu tìm hiểu những ngành nghề có thể phù hợp với bản thân.

Nhờ công trình nghiên cứu thực tiễn này thì 6 nhóm Holland được nối vào 26 nhóm ngành nghề trên bản đồ thế giới nghề nghiệp mà Lý thuyết mật mã Holland được sử dụng rộng rãi trên thế giới. (Nếu bạn chưa biết về Lý thuyết mật mã Holland, đọc thêm tại đây)

Một trong những thành quả lớn nhất mà Dale Prediger đã mang lại trong lĩnh vực hướng nghiệp là khái niệm về 4 nhiệm vụ công việc:

Bạn hãy xem mô hình bên dưới để thấy được sự tương quan giữa 4 nhiệm vụ công việc với bản đồ thế giới nghề nghiệp:

Bản đồ thế giới nghề nghiệp
Mô hình bản đồ thế giới nghề nghiệp và 4 nhiệm vụ công việc

Kết nối 6 nhóm Sở thích nghề nghiệp Holland và 6 khối ngành nghề tương ứng

Kết quả nghiên cứu của Dale Prediger và đội ngũ của ông cho thấy các công việc có thể được sắp xếp tùy theo cách chúng liên quan đến 4 nhiệm vụ công việc căn bản.

Bây giờ, chúng ta hãy nhìn vào sự tương quan giữa 6 nhóm sở thích nghề nghiệp Holland và bản đồ thế giới nghề nghiệp ở mô hình bên dưới:

Tương quan giữa 6 nhóm Holland và Bản đồ thế giới nghề nghiệp
Tương quan giữa 6 nhóm Holland và Bản đồ thế giới nghề nghiệp

Bên trái là trái Lý thuyết mật mã Holland và bên phải là Bản đồ thế giới nghề nghiệp. Theo nghiên cứu về sự tương quan giữa hai học thuyết này, thì từ kết quả đánh giá nhóm sở thích ở Lý thuyết Holland sẽ tìm thấy các ngành học và nghề nghiệp tương ứng ở Bản đồ thế giới nghề nghiệp:

  1. Nhóm Quản lý tương ứng với khối ngành Quản trị và bán hàng
  2. Nhóm Nghiệp vụ tương ứng khối ngành Vận hành kinh doanh
  3. Nhóm Kỹ thuật tương ứng với khối ngành thuộc Kỹ thuật
  4. Nhóm Nghiên cứu tương ứng với khối ngành Khoa học và công nghệ
  5. Nhóm Nghệ thuật tương ứng với khối ngành Nghệ thuật
  6. Nhóm Xã hội tương ứng với khối ngành Dịch vụ xã hội

Hơn 1500 công việc đã được sắp xếp trong Bản đồ thế giới nghề nghiệp tùy theo cách chúng liên quan đến 4 nhiệm vụ công việc căn bản, những công việc ở gần nhau được gom lại với nhau tạo thành 26 nhóm ngành nghề theo thứ tự bảng chữ cái từ A tới Z.

Ứng dụng thực tiễn trong hướng nghiệp của Lý thuyết mật mã Holland và Bản đồ thế giới nghề nghiệp

Một trong các ứng dụng hữu ích nhất mà Lý thuyết mật mã Holland và Bản đồ thế giới nghề nghiệp mang cho các bạn là chọn ngành học không sai. Khi tìm hiểu để ra quyết định chọn nghành học các bạn thường dễ bị bối rối do có quá nhiều thông tin và lựa chọn, lúc này hãy làm bước đơn giản, an toàn và dễ thực hiện nhất là không chọn khối nghành tương ứng với 2 nhóm mật mã Holland thấp nhất của bản thân, ví dụ bạn có 2 nhóm thấp nhất là Quản lý và Nghiệp vụ thì nhất quyết đừng chạm đến khối ngành Kinh doanh và khối ngành Vận hành kinh doanh.

Sau khi đã loại trừ ngành học không phù hợp, lúc này hãy chọn khối ngành tương ứng với 2 nhóm mật mã Holland cao nhất của bản thân, nếu như trong trường hợp vì điều kiện gia đình và xã hội không cho phép các bạn chọn điều đó, thì các bạn thỏa hiệp bằng cách chọn các nhóm bên dưới gần nhất có thể.

Ở đây, chúng tôi xin chia sẻ điều này, với thời gian sau khi các bạn có nhiều trải nghiệm thực tiễn hơn thì thứ tự cao thấp của các nhóm sở thích Holland có thế sẽ thay đổi, đặc biệt trong 4 nhóm cao nhất, 2 nhóm ở giữa có thể trở nhóm cao nhất sau một thời gian dài trải nghiệm và học tập. Tuy nhiên rất ít trường hợp có sự thay đổi của 2 nhóm thấp nhất. Vì lý do đó các bạn cần sở hữu tư duy mở, thường suy ngẫm và quan sát chính mình để khi thấy mình thay đổi thì không sợ hãi, tự trách móc mà linh hoạt quyết định.

Để chi tiết hơn, chúng tôi xin giới thiệu Danh mục 26 nhóm ngành nghề ở phần kế tiếp, các bạn nên tham khảo thật kỹ lưỡng và nghiêm túc nhé. Lưu ý rằng, công việc nào cũng có sự trộn lẫn đặc tính của 2-3 nhóm Holland khác nhau. Ví dụ công việc Người tổ chức sự kiện có sự trộn lẫn của 3 nhóm Kỹ thuật - Nghiệp vụ - Xã hội (E-C-S)

R - Realistic: Kỹ thuật A - Artistic: Nghệ thuật E - Enterprising: Quản lý I - Investigative: Nghiên cứu S - Social: Xã hội C - Convertional: Nghiệp vụ

Các bạn nên nhớ, các chuyên gia hay các chuyên viên về hướng nghiệp, các giáo viên hay các quý cha mẹ thường có thể cung cấp cho các bạn trẻ nhiều thông tin hữu ích, nhưng để có được một quyết định nghề nghiệp phù hợp lại đòi hỏi ở bạn ấy rất nhiều công sức, cam kết và thời gian để để đầu tư vào tìm hiểu. Chúng tôi luôn cố gắng cung cấp tới các bạn tất cả những nguồn tài nguyên hữu ích để các bạn tiết kiệm thời gian tìm kiếm, vậy nên chúng tôi rất mong các bạn thật sự nghiêm túc tự học để sau này không như nhiều bạn trẻ đã từng tâm sự với chúng tôi “phải chi ngày xưa mình nghiêm túc hơn trong việc chọn ngành…”

Danh mục 26 nhóm ngành nghề trong bản đồ thế giới nghề nghiệp

Danh mục được xây dựng dựa trên 26 nhóm ngành của bản đồ thế giới nghề nghiệp của ACT (2015) và dữ liệu các ngành nghề của O*NET

Khối ngành Quản trị và bán hàng (Administration & Sales Career Cluster)

Ở phần trước, chúng tôi đã chia sẻ rằng những ai có nhóm Quản lý trong 2-3 nhóm Holland cao nhất thì sẽ tìm thấy các ngành học và nghề nghiệp phù hợp trong khối ngành Quản trị và bán hàng. Bây giờ, chúng ta cùng đi sau vào khối ngành này nhé.

Khối ngành Quản trị và bán hàng (Administration & Sales Career Cluster)
Ngành học và nghề nghiệp trong khối ngành Quản trị và bán hàng

4 nhóm ngành thuộc khối ngành Quản trị và bán hàng

A. Dịch vụ liên quan đến nhân sự (Employment- Related Services):

B. Marketing & Bán hàng (Marketing & Sales)

C. Quản lý (Management)

D. Quy định & Bảo vệ (Regulation & Protection)

Ngộ nhận và thực tế về ngành học và nghề nghiệp trong khối ngành Quản trị và bán hàng

Trong nhiều năm hành nghề ở lĩnh vực tư vấn giáo dục và tư vấn hướng nghiệp, tôi thường gặp hai ngộ nhận sau về khối ngành Quản trị và bán hàng:

3 nhóm (A, B, C) trong số 4 nhóm ngành của khối Quản trị và bán hàng có nhiệm vụ công việc chính là làm việc với Con người, sau đó tới Dữ liệu, nhóm ngành còn lại (D) làm việc với Dữ liệu và sau đó là Con người. Trong khi 3 nhóm ngành trong khối Vận hành kinh doanh làm việc rất nhiều với Dữ liệu, Sự vật và ít tiếp xúc với Con người trong công việc hàng ngày.

Ví dụ cụ thể: Nếu một học sinh rất thích làm việc và tương tác với người khác họ thích những môn học thuyết trình trước lớp, những môn học về giao tiếp, thuyết phục người khác nhưng lại chọn ngành học thuộc khối ngành Vận hành kinh doanh thì họ sẽ rất mệt mỏi khi học các môn có nhiều dữ liệu, con số và quy trình.

Khối ngành Vận hành kinh doanh (Business Operrations Career Cluster)

Ở phần trước, chúng tôi đã chia sẻ rằng những ai có nhóm Nghiệp vụ trong 2-3 nhóm Holland cao nhất thì sẽ tìm thấy các ngành học và nghề nghiệp phù hợp trong khối ngành Vận hành kinh doanh. Bây giờ, chúng ta cùng đi sau vào khối ngành này nhé.

Khối ngành Vận hành kinh doanh (Business Operrations Career Cluster)
Ngành học và nghề nghiệp trong khối ngành Vận hành kinh doanh

3 nhóm ngành thuộc khối ngành Vận hành kinh doanh

E. Truyền thông & Hồ sơ (Communications & Records)

F. Giao dịch tài chính (Financial Transactions)

G. Phân phối & Điều phối (Distribution & Dispatching)

Ngộ nhận và thực tế về khối ngành Vận hành kinh doanh

Nhầm lẫn giữa khối ngành Vận hành kinh doanh và khối ngành Quản trị bán hàng, 2 khối ngành này có điểm chung là đều nằm trong lĩnh vực kinh doanh nên mọi thường nghĩ chúng tương tự nhau, tuy nhiên chúng có sự khác biệt rất lớn liên quan đến đặc điểm nghề và nhiệm vụ công việc. Nếu các bạn học sinh không cẩn thận để phân biệt 2 khối ngành này thì rất dễ chọn sai ngành. 3 nhóm (A, B, C) trong số 4 nhóm ngành của khối Quản trị và bán hàng có nhiệm vụ công việc chính là làm việc với Con người, sau đó tới Dữ liệu, nhóm ngành còn lại (D) làm việc với Dữ liệu và sau đó là Con người. Trong khi 3 nhóm ngành trong khối Vận hành kinh doanh làm việc rất nhiều với Dữ liệu, Sự vật và ít tiếp xúc với Con người trong công việc hàng ngày. Ví dụ cụ thể: Nếu một học sinh rất thích làm việc và tương tác với người khác họ thích những môn học thuyết trình trước lớp, những môn học về giao tiếp, thuyết phục người khác nhưng lại chọn ngành học thuộc khối ngành Vận hành kinh doanh thì họ sẽ rất mệt mỏi khi học các môn có nhiều dữ liệu, con số và quy trình.

Khối ngành (thuộc) Kỹ thuật (Technical Career Cluster)

Ở phần trước, chúng tôi đã chia sẻ rằng những ai có nhóm Kỹ thuật trong 2-3 nhóm Holland cao nhất thì sẽ tìm thấy các ngành học và nghề nghiệp phù hợp trong khối ngành (thuộc) Kỹ thuật. Bây giờ, chúng ta cùng đi sau vào khối ngành này nhé.

Khối ngành (thuộc) Kỹ thuật (Technical Career Cluster)
Ngành học và nghề nghiệp trong khối ngành Kỹ thuật

7 nhóm ngành thuộc khối ngành (thuộc) Kỹ thuật

H. Vận hành, Vận chuyển & Liên quan (Transport Operation & Related)

I. Nông nghiệp, Lâm nghiệp & Liên quan (Agriculture, Forestry & Related)

J. Khoa học Máy tính & Công nghệ Thông tin (Computer & Information Specialties)

L. Thủ công & Liên quan (Crafts & Related)

M. Chế tạo & Quy trình sản xuất (Manufacturing & Processing)

N. (Thuộc) Cơ khí & (Thuộc) Điện (Mechanical &Electrical Specialties)

Ngộ nhận và thực tế về khối ngành (thuộc) Kỹ thuật

Các bạn lưu ý, một cá nhân phù hợp với ngành học hay nghề nghiệp hay không không tùy thuộc vào giới tính hay năng lực học tập của họ, trong mỗi khối ngành nghề đều có những vị trí công việc phù hợp với mỗi cá nhân tùy thuộc vào các đặc điểm riêng của họ bao gồm sở thích, khả năng, năng lực học tập, hoàn cảnh gia đình,… Tuy nhiên, không nên để những định kiến của môi trường xung quanh, của truyền thông hay cộng đồng mình đang sống ảnh hướng quá nhiều đến quyết định nghề nghiệp của mình, hãy hiểu mình thật kỹ, tìm thông tin thật sâu, rộng và chỉ sau đó mới là quyết định tốt nhất cho bản thân.

Khối ngành Khoa học và công nghệ (Science & Technology Career Cluster)

Ở phần trước, chúng tôi đã chia sẻ rằng những ai có nhóm Nghiên cứu trong 2-3 nhóm Holland cao nhất thì sẽ tìm thấy các ngành học và nghề nghiệp phù hợp trong khối ngành thuộc Khoa học và công nghệ. Bây giờ, chúng ta cùng đi sau vào khối ngành này nhé.

Khối ngành Khoa học và công nghệ (Science & Technology Career Cluster)
Ngành học và nghề nghiệp trong khối ngành Khoa học và Công nghệ

5 nhóm ngành thuộc khối ngành Khoa học và công nghệ

O. Kỹ thuật & Công nghệ

P. Khoa học tự nhiên & Công nghệ (Natural Science & Technologies)

Q. Công nghệ y học (Medical Technologies)

S. Khoa học Xã hội (Social Science)

Các bạn xin hãy lưu ý điều này, vị trí của 2 nhóm ngành R - Chẩn đoán y khoa và điều trị, và S - Khoa học xã hội được Tiến sĩ Dale Prediger và đồng sự của ông để vào khu vực của khối ngành Nghệ thuật trên Bản đồ thế giới nghề nghệp. Nhưng thực sự rằng 2 nhóm ngành này không thuộc vào khối ngành Nghệ thuật mà chúng thuộc khối ngành Khoa học và công nghệ. Lý do chúng được để ở đây vì các nhà nghiên cứu đưa 2 nhóm ngành này qua phía nửa bên trái của bản đồ để nhắc nhở chúng ta 2 nhóm ngành R - Chẩn đoán y khoa và điều trị, và S - Khoa học xã hội làm việc với đối tượng là con người rất là nhiều, họ chỉ mượn vị trí này để nhắc nhở chúng ta thôi, các bạn nhớ để không nhầm lẫn nhé.

Ngộ nhận và thực tế về ngành học và nghề nghiệp trong khối ngành Khoa học và công nghệ

Từ 2 ngộ nhận trên, các bạn lưu ý khi bước chân vào cấp 3 hãy tìm hiểu thông tin về các nhóm ngành nghề khác nhau, nghe nhiều hơn, xem nhiều hơn, suy nghĩ thật kỹ rồi hãy chọn lựa các môn học, thậm chí khi học rồi và thấy mình không phù hợp với phía khoa học tự nhiên hay khoa học xã hội thì hãy thảo luận thẳng thắn với cha mẹ để thay đổi hướng đi sớm. Tương tự như vậy, chỉ chọn ngành trong khối ngành Chẩn đoán y khoa và điều trị hay nhóm Khoa học xã hội khi các bạn rất thích và thoải mái khi làm việc với người khác hoặc sẵn sàng dấn thân để học thêm kỹ năng trong mảng ấy. Đừng ra quyết định vì những lời khuyên của người khác vì người học và sống với nghề chính là bản thân các bạn.

Khối ngành Nghệ thuật (Arts Career Cluster)

Ở phần trước, chúng tôi đã chia sẻ rằng những ai có nhóm Nghệ thuật trong 2-3 nhóm Holland cao nhất thì sẽ tìm thấy các ngành học và nghề nghiệp phù hợp trong khối ngành Nghệ thuật. Bây giờ, chúng ta cùng đi sau vào khối ngành này nhé.

Khối ngành Nghệ thuật (Arts Career Cluster)
Ngành học và nghề nghiệp trong khối ngành Nghệ thuật

3 nhóm ngành thuộc khối ngành Nghệ thuật

T. Nghệ thuật Ứng dụng (Thị giác) (Applied Arts (Visual))

U. Nghệ thuật Sáng tạo & Trình diễn (Creative & Performing Arts)

V. Nghệ thuật Ứng dụng (Viết & Nói) (Applied Arts (Written & Spoken))

Các bạn xin hãy lưu ý điều này, vị trí của 2 nhóm ngành R - Chẩn đoán y khoa và điều trị, và S - Khoa học xã hội được Tiến sĩ Dale Prediger và đồng sự của ông để vào khu vực của khối ngành Nghệ thuật trên Bản đồ thế giới nghề nghệp. Nhưng thực sự rằng 2 nhóm ngành này không thuộc vào khối ngành Nghệ thuật mà chúng thuộc khối ngành Khoa học và công nghệ. Lý do chúng được để ở đây vì các nhà nghiên cứu đưa 2 nhóm ngành này qua phía nửa bên trái của bản đồ để nhắc nhở chúng ta 2 nhóm ngành R - Chẩn đoán y khoa và điều trị, và S - Khoa học xã hội làm việc với đối tượng là con người rất là nhiều, họ chỉ mượn vị trí này để nhắc nhở chúng ta thôi, các bạn nhớ để không nhầm lẫn nhé.

Ngộ nhận và thực tế về ngành học và nghề nghiệp trong khối ngành Nghệ thuật

Từ 2 ngộ nhận trên, các bạn lưu ý rằng luôn luôn tìm hiểu và cập nhật kiến thức về thế giới ngành học và nghề nghiệp liên tục, vì sự thay đổi trong khối ngành này nhanh đến chóng mặt.

Khối ngành Nghệ thuật là khối ngành bị ngộ nhận nhiều nhất, tạo ra ảo tưởng cũng nhiều, do đó hãy suy nghĩ thật kỹ càng trước khi chọn bước chân vào khối ngành này. Nếu như bạn chưa chắc chắn, bạn hoàn toàn có thể chọn nó là một ngành học phụ, để khi bạn thử đủ, trải nghiệm đủ, hiểu đủ về mình và nó thì hãy bước chân vào để làm việc toàn phần trong lĩnh vực này.

Khối ngành Dịch vụ xã hội ( Social Service Career Custer)

Ở phần trước, chúng tôi đã chia sẻ rằng những ai có nhóm Xã hội trong 2-3 nhóm Holland cao nhất thì sẽ tìm thấy các ngành học và nghề nghiệp phù hợp trong khối ngành Dịch vụ xã hội. Bây giờ, chúng ta cùng đi sau vào khối ngành này nhé.

Khối ngành Dịch vụ xã hội ( Social Service Career Custer)
Ngành học và nghề nghiệp trong khối ngành Dịch vụ xã hội

4 nhóm ngành thuộc khối ngành Dịch vụ xã hội

W. Chăm sóc sức khỏe (Health Care)

X. Giáo dục (Education)

Y. Dịch vụ cộng đồng (Community Services)

Z. Dịch vụ cá nhân (Personal Services)

Ngộ nhận và thực tế về ngành học và nghề nghiệp trong khối ngành Dịch vụ xã hội

Rất nhiều cha mẹ và học sinh khi nghĩ tới khối ngành này thì ngay lập tức nghĩ đến nghề nghiệp Giáo viên hay Tâm lý, nhưng trong thực tế, thì bên trong khối ngành Dịch vụ xã hội có tới 4 nhóm ngành tương ứng với nhiều nghề nghiệp khác nhau, ví dụ trong đó nhóm ngành Dịch vụ các nhân có nhiều đặc điểm giao thoa với nhóm ngành Quản trị và bán hàng.

Từ ngộ nhân trên các bạn hãy luôn tìm hiểu và cập nhật kiến thức về thế giới ngành học và nghề nghiệp liên tục, vì xã hội ngày càng thay đổi nhanh chóng.

Khối ngành Dịch vụ xã hội thường bị cho là khối ngành chỉ giúp đỡ người khác mà không kiếm ra tiền, chỉ nên dấn thân vào khi kinh tế hay nguồn thu nhập cá nhân đã ổn định, suy nghĩ này vẫn đúng nhưng chưa chắc đã đúng hết cho tất cả các nghề nghiệp trong khối này, vẫn có nhiều công việc giúp cho người lao động kiếm đủ tiền để độc lập về tài chính và đồng thời thỏa mãn những giá trị muốn đóng góp cho cộng đồng mà họ theo đuổi.

Tương tự như vậy, nếu chỉ đuổi theo lý tưởng là đóng góp cho cộng đồng và giúp đỡ người khác mà không hiểu cái giá phải trả về tài chính thì cá bạn trẻ cũng dễ thất vọng và nản lòng sau vài năm làm việc. Vì vậy hãy tìm hiểu kỹ càng trước khi quyết định.

Bài viết có tham khảo nội dung từ Hướng nghiệp Sông An

Link nội dung: https://myphamsakura.edu.vn/ban-do-the-gioi-nghe-nghiep-a57169.html