Nhắc đến khí carbon monoxide (CO) thì ứng dụng của CO không phải là điều người ta nhắc đến, mà sẽ nhớ ngay đến biệt danh “kẻ giết người thầm lặng” của nó.
Là một chất khí không màu, không có mùi nhưng lại rất độc nên từng được dùng làm công cụ ám sát hàng loạt trong Thế chiến II. Tất nhiên đây không phải là ứng dụng của CO có lợi mà con người mong muốn, hiện nay chủ yếu là ứng dụng của khí CO trong công nghiệp, trong y tế, cắt laser, …..
Ứng dụng của khí CO trong công nghiệp
Carbon monoxide là một chất hóa học ứng dụng trong nhiều lĩnh vực công nghiệp quan trọng. Ở dạng khí hoặc thể lỏng thì carbon monoxide đều được sử dụng rộng rãi như một loại nhiên liệu trong các hoạt động công nghiệp.
Và dựa vào những tính chất đặc trưng của khí Carbon monoxide nên cũng có nhiều ứng dụng khác nhau trong lĩnh vực sản xuất hóa chất.
Carbon monoxide dễ dàng phản ứng với hơi nước ở nhiệt độ cao tạo thành carbon dioxide CO2 và khí hydro H2. Quá trình được ứng dụng như là một nguồn tạo hydro dùng để kết hợp với khí nitơ khi tổng hợp ammonia.
Đối với sản xuất các chất kiềm ăn mòn, CO xuất hiện và tạo ra các dạng kiềm, chuyển đổi dễ dàng tạo thành axit formic hoặc oxalat kiềm để sản xuất ra axit oxalic.
Carbon monoxide và hydrogen cũng là các vật liệu quan trọng ban đầu trong việc sản xuất ra methanol, trong điều chế aldehyde và rượu sử dụng để làm nhiên liệu.
Ứng dụng của khí CO trong bảo quản thực phẩm:
Một trong những ứng dụng của khí CO nổi bật phải kể đến là sử dụng trong bảo quản thực phẩm đặc biệt là thủy sản để xuất khẩu.
Ứng dụng của CO chủ yếu là dùng bảo quản cho các sản phẩm thịt tươi khác nhau như thịt bò, thịt lợn và đặc biệt là cá để giữ độ tươi mới, nhìn bắt mắt hấp dẫn cho chúng.
Nó hoạt động hiệu quả nhờ cơ chế Carbon monoxide kết hợp với myoglobin tạo ra sắc tố anh đào sáng màu đỏ của chất carboxy myoglobin.
Hiện nay, hầu hết các nhà chế biến thực phẩm đã sử dụng khí CO để xử lý cơ thịt của cá thịt với mục đích giữ lại màu đỏ tự nhiên thu hút thị hiếu khách hàng.
Vì sản phẩm cá hay thủy sản đông lạnh thường xuyên xảy ra hiện tượng chuyển đổi màu sắc đỏ tươi sang nâu ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm cũng như cảm quan của khách hàng.
Khi sử dụng khí CO bảo quản thì ngay lập tức nó sẽ làm giảm lượng oxy từ 20% xuống còn 0 % là môi trường yếm khí và hạn chế tối đa quá trình oxy hóa. Từ đó tránh hay làm chậm hoạt động của enzym để ngăn chặn sự phân hủy theo thời gian thực phẩm một cách tốt nhất với chi phí rẻ hơn các phương pháp truyền thống.
Ứng dụng của CO trong luyện kim
Ứng dụng CO trong ngành luyện kim nhờ vào bản chất là một chất khử mạnh nên được con người sử dụng từ rất lâu trước đây để sản xuất kim loại luyện kim trong lò cao.
Ở mức nhiệt độ cao khí Carbon monoxide đã đẩy oxy ra khỏi các phân tử oxit kim loại và làm cho chúng trở thành kim loại tinh khiết. Đồng thời tạo thành khí carbon dioxide ( CO2) trong quá trình này.
Khí Carbon monoxide phản ứng với một số loại kim loại như niken, sắt và coban để tạo ra các hợp chất carbonyl. Một số cacbonyl có các đặc tính vật lý và hóa học bất thường đã được con người sử dụng chúng trong công nghiệp như nickel tetracarbonyl tuy có tính độc cao nhưng được sử dụng để sản xuất niken.
Chế tạo laser carbon monoxide ứng dụng CO
Carbon monoxide dạng khí cũng đã được con người sử dụng như một môi trường làm mát có hiệu quả cho các tia hồng ngoại với công suất cao.
Ứng dụng của khí CO trong lĩnh vực y tế, y học:
Đây là một ứng dụng của CO mà ít ai biết bởi nó là khí độc gây ngạt dễ dàng cho con người. Khi bị phát hiện ra ngộ độc CO thì đã quá trễ để chữa trị. Hơn thế nữa, vì là một chất khí không màu và không mùi nên rất khó để nhận biết khi có rò rỉ hay con người từ từ bị nhiễm độc mà không biết.
>>>> Ngộ độc khí CO - Ngộ độc cacbon monoxit và cách xử lý
Ngày này các nhà khoa học đã tìm ra cách chế ngự độc tính để biến nó thành phương pháp trị liệu hay loại thuốc hữu ích. Cùng đó là chứng minh được vai trò của CO với con người, thậm chí CO là 1 sản phẩm do cơ thể tự sản sinh ra.
Carbon monoxide được sử dụng trong y học như một loại chất dẫn truyền thần kinh hiệu quả. Nó là một trong 3 loại khí điều chỉnh tự nhiên chống viêm trong cơ thể (xếp thứ hai là nitơ oxit và loại khí thứ ba là hydrogen sulfide).
Trong nhiều mô cơ thể, cả ba loại khí này đều có tác dụng như 1 loại thuốc chống viêm, là thuốc giãn mạch hiệu quả, khuyến khích sự phát triển của các mạch máu não.
Thực tế cứ mỗi ngày cơ thể chúng ta lại tạo ra khoảng 10 mililit khí CO thông qua quá trình biến đổi heme của heme oxygenase (HO-1). Đây là một enzyme chuyển đổi heme để tạo ra các hóa chất quan trọng như: sắt, sắc tố biliverdin và carbon monoxide. Thậm chí, nếu không có CO có thể chúng ta sẽ chết.
Carbon monoxide là một chất độc nhưng lại được sử dụng và hoạt động như một loại thuốc phủ bên ngoài khung đỡ kim loại (stent) dành cho những người bệnh bị xơ vữa động mạch vành. Giúp hạn chế tình trạng nhiễm khuẩn, ngăn ngừa các tế bào cơ tim do bị chết do nhồi máu, tái hẹp động mạch hay tránh một cơn đau tim khác xảy ra trong tương lai.
Với các ứng dụng của khí CO trong công nghiệp và những lĩnh vực khác mà hôm nay MIGCO đã chia sẻ hy vọng sẽ giúp bạn có được một cái nhìn khách quan hơn với loại khí công nghiệp này.
